Күймен өрілген көк аспан

Ақтөбеде күй күмбірлеп, елорда әні шырқалды. Астананың туған күні мен Ұлттық домбыра күні бірге тойланды

 Айгерім ЖҰМАБАЕВА

kerekinfoaktobe@gmail.com

 6 шілде – ел мен елестің, тарих пен тағылымның түйіскен күні. Бұл күні Ақтөбе қаласы руханияттың қос қанаты – Астана күні мен Ұлттық домбыра күнін қатар тойлап, рухани мерекеге айналдырды. Қаланың дәл жүрегінде – "Қазақ халқының мың алғысы" стеласы алаңында өткен кештің әр сәті көрерменнің көкірегіне нұр құйып, санасына сағыныш сазын септі. Бұл екі мереке де еліміздің рухани тұтастығын, өткені мен бүгінін сабақтастыра бейнелейді. Домбыра – ұлт үні, Астана – ұлт үміті. Бірі – тарихтың терең тамырынан сыр тартса, бірі – болашаққа бастар бағдар. Осындай киелі күнде ақтөбеліктер әсем күйге, асқақ әнге, жан тебірентер жырға бөленіп, рухани ләззат алды.

 Домбыра – ғасырлардан жеткен үн

 Кештің шымылдығы "Қазақтың үнісің сен, домбыра" атты мерекелік бағдарламамен ашылды. 200 домбырашының бір уақытта шерткен күмбірі – қазақ даласының жүрек лүпіліндей әсер етті. Бұл сәтте Ахмет Жұбанов атындағы Қазақ халық аспаптар оркестрі орындаған "Алаш аманаты" күйі көрерменді бір сәтте өткен ғасырларға жетелеп әкетті. Оркестрдің көркемдік жетекшісі, "Ерен еңбегі үшін" медалінің иегері Мәдина Қабижанова домбыраның әр пернесінен төгілген әуеннің шежіреге айналған сырын аша түсті. Күмбірлеген күйдің арасында халықтың өз болмысына деген құрметі, бабалар рухына тағзымы, ұрпаққа қалдырар аманаты жатыр еді. Домбыраның үні сол сәтте тек музыка емес, ғасырлармен тілдескен рухтың сарынына айналды.

 Жүрекжарды тілек

 Ақтөбе қалалық Мәдениет үйінің директоры Нұртас Омаров өз құттықтау сөзінде екі мерекенің бір күнге тоғысуының символикалық мәніне ерекше тоқталды:

– Біз бүгін ұлттық болмысымыздың қос іргетасын – Астана мен Домбыраны бірге дәріптеп отырмыз. Бірі – елордалық еңсеміздің белгісі, бірі – мәдени мұрамыздың мәңгілік коды. Бүгінгі сахнада 200 домбырашы мен Жұбанов оркестрінің 50 шебері өнер көрсетуде. Олардың әрқайсысы – ұлттың үнін жеткізуші абыздар. Сіздерді қос мерекемен шын жүректен құттықтаймын. Домбыра үнімен ұрпақ санасына рух сіңсін, Астанамыз өркендей берсін! – деді ол.

 Қуанышқа ортақ болған көпшілік

 Кешке келген көпшіліктің қатарында түрлі жастағы қала тұрғындары мен қонақтар болды. Көбі отбасымен, немере-шөберелерімен бірге келіп, ұлттық өнермен қауышты. Солардың бірі – ақтөбелік Әйгерім Иманғалиева:

 – Мен бүгін ата-бабамның үнін құлағыма естіп қана қоймай, жүрегіммен сезіндім. Жердің өзі дірілдеп тұрғандай, әр күймен бірге тыныстап тұрды. Балалардың осындай өнерге жақын болуы – ұлттың болашағы үшін үлкен үміт. Домбыра – біздің генетикалық кодымыз. Ақтөбе талантқа бай екен, – деді ол әсерімен бөлісіп.

 Ал зейнеткер Сара Тоқтамысова немересі Еркебұланның бүгінгі сахнада өнер көрсеткеніне марқайып отыр:

 – Мен ауылда әкемнің домбыра шерткенін көріп өстім. Бүгін немерем сахнада. Бұл – ұрпақ сабақтастығының айғағы. Әр күй – ата тарихтың үнін жеткізуші. Қайран елім, жасай бер!

  Домбыра – елдің рухани тірегі

 Кеш барысында танымал күйшілер мен жас домбырашылар қазақ музыкасының жауһарларын тарту етті. Көрермендердің ыстық ықыласына бөленген Нұрлан Әбдібеков, Динара Шынарбаева, Ғазиза Әбдірова сынды өнерпаздар мен жас орындаушылар сахнаның сәнін келтірді.

 Домбыра тек дәстүрлі музыкамен ғана шектелмей, бүгінгі буынға жаңа тынысымен жетті. Этно-фьюжн мен заманауи аранжировкадағы күйлер – жастардың ұлттық өнерге қызығушылығын арттырудың бір жолы. Қ.Жұбанов атындағы университет студенті Нұрланның пікірінше:

 – Бүгінгі аранжировка маған ерекше әсер етті. Домбыраның үні өзгермейді, бірақ оның берер эмоциясы заманауи формаларда да өмір сүре алады. Осындай музыкалар жиі шырқалса екен.

 Дәл осы ойды медицина факультетінің студенті Динара да жалғады:

 – Мен бала күнімде атамның шерткен күйлерін тыңдап өстім. Бүгінгі кеш – сонау естеліктердің тірі көрінісі іспетті. Қуантатыны – дәстүрлі әуендермен қатар заманауи форматта өңделген туындылар да ұсынылды. Бұл – өнердің өлмейтінінің дәлелі.

 Елорда рухы – ел рухы

 Кештің екінші бөлімінде Тілеген Мұхамеджанов, Елена Ашықбаева, Бейбіт Оралұлы, Ілияс Байбосынов сынды композиторлардың шығармалары орындалды. "Аққу" және "Әлия гүлі" би ансамбльдерінің көрінісі көрерменді ерекше әсерге бөледі. Би мен күй, ән мен жыр – барлығы бір арнаға тоғысқан рухани симфония іспетті болды. Қалалық мәслихат депутаты Раиса Байлиева да мерекелік кештің қадірлі мейманы ретінде сөз алып:

 – Астана – азаттығымыздың алтын діңгегі. Домбыра – ұлтымыздың ұлы мұрасы. Екеуін қатар тойлау – біздің тамырымыздың тереңдігін, рухымыздың мықтылығын білдіреді. Бұл кеш – ұлт жадын жаңғыртқан тағылымды сабақ болды, – деді ол.

 Мерекенің мәні мен мағынасы

 Астана күні – Қазақстан астанасының ресми мерекесі. 1997 жылы ел астанасы Алматыдан Ақмолаға көшіріліп, кейін Астана атанды. Бұл күн – мемлекеттің жаңа тынысы мен жаңа дәуірінің бастауы. Ұлттық домбыра күні – Тұңғыш Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен 2018 жылдан бері әр шілденің бірінші жексенбісінде атап өтіледі. Бұл мереке – халқымыздың көне мұрасын ұлықтап, өскелең ұрпаққа аманаттау жолындағы маңызды қадам.

 Кеш соңында халық тарқап бара жатып, бір-бірімен жарыса әсер бөлісіп жатты. Бұл концерт – жай ғана өнер кеші емес, ел жадын оятқан, санаға сәуле құйған рухани тәрбие алаңы болды. Домбыраның үні – ұлттың үніндей, Астананың шұғыласы – елдің ертеңіндей әсер етті.Ақтөбе қаласы бұл мерекені тек атап өтпей, әр адамның жүрегіне рухтың дәнін егіп, ұлттық сана мен мәдениеттің шоғын маздатты. Осындай кештер – тарих пен бүгіннің, халық пен ұрпақтың арасындағы алтын көпір екенін тағы бір дәлелдеді.